Ai cũng có thể bị say tàu xe khi đi bất kỳ phương tiện giao thông nào, từ người lớn đến trẻ em. Triệu chứng say tàu xe có thể bất ngờ xuất hiện, từ cảm giác khó chịu cho đến đổ mồ hôi lạnh, chóng mặt và nôn mửa. Chắc chắn không ai muốn trải qua cảm giác khó chịu này.
Say tàu xe là gì?
Khi đi bằng ô tô, thuyền, máy bay hoặc tàu hỏa, có thể xảy ra tình trạng say tàu xe. Cơ thể gửi thông điệp hỗn hợp đến não, gây ra chóng mặt, choáng váng, buồn nôn và nôn.
Tại sao trẻ lại bị say xe?
Tàu xe là món đồ chơi được ưa chuộng nhất của trẻ em từ 2 – 12 tuổi, nhưng cũng có thể khiến người lớn say. Có những trẻ dễ bị say tàu xe hơn những trẻ khác, có thể do não của chúng phản ứng nhạy cảm hơn với chuyển động.
Khi đi thuyền, tàu hỏa hoặc máy bay, có thể xảy ra tình trạng say tàu xe, đặc biệt là khi con bạn lần đầu tiên trải nghiệm hoặc chuyển động mạnh. Thậm chí, say tàu xe còn có thể được kích hoạt bằng cách lắc lư trên xích đu.
Khi trẻ lớn lên, thì hiện tượng say tàu xe ở trẻ em giảm dần, đó là tin tốt đấy.
Tại sao trẻ em bị say tàu xe?
Khi trẻ nhận được nhiều thông điệp từ mắt, tai, dây thần kinh và khớp về chuyển động của tàu xe, não sẽ bị “say” và gây ra hiện tượng say tàu xe.
Khi bé nhìn vào đồ chơi hay sách trong ô tô đang chạy, mắt bé sẽ báo não rằng bé đang đứng yên. Nhưng các bộ phận khác trên cơ thể lại cảm nhận được bé đang di chuyển, gửi tín hiệu ngược lại. Sự mâu thuẫn giữa những tín hiệu này khiến bé cảm thấy buồn nôn.
Có thể xảy ra điều tương tự trên máy bay hoặc thuyền đang cất cánh, hạ cánh hoặc rung lắc. Tình trạng tinh thần căng thẳng hoặc phấn khích cũng có thể làm cho triệu chứng say tàu xe của trẻ trở nên tồi tệ hơn.
Tầm quan trọng của tai trong triệu chứng say tàu xe
Hệ thống tiền đình là một mạng lưới quan trọng trong tai của chúng ta. Nó không chỉ giúp chúng ta nghe được âm thanh mà còn kiểm soát cảm giác cân bằng của cơ thể. Các bộ phận bên trong tai của chúng ta đóng vai trò đặc biệt trong hệ thống này.
Có ba cặp kênh đào hình bán nguyệt và hai túi được gọi là đường ống và ống tủy trong hệ thống này. Chúng truyền tải thông tin về những gì đang xảy ra xung quanh bạn đến não của bạn.
Chất lỏng trong ống tủy hình bán nguyệt di chuyển theo vòng quay đầu bạn và nhạy cảm với trọng lực. Chúng giúp não của bạn nhận biết khi bạn đang đứng hay ngồi xuống.
Bộ não đóng vai trò quan trọng trong chứng say tàu xe.
Có lúc não mình nhận được thông tin khó hiểu, nhưng nó vẫn cố gắng kết hợp tất cả các dữ liệu lại với nhau để có ý nghĩa.
Bạn có thể bị nhầm lẫn khi trên máy bay, cảm thấy di chuyển nhưng đôi mắt lại cho rằng không di chuyển. Điều này có thể gây buồn nôn và nôn mửa. Sau khi đi biển dài ngày, bạn có thể đứng yên trên đất liền nhưng vẫn cảm thấy như đang bồng bềnh trên sóng biển.
Cách giúp trẻ tránh bị say tàu xe là gì?
Cách giúp trẻ tránh bị say tàu xe.
Có một đứa trẻ đang bị say xe lửa, bé cảm thấy rất khó chịu. Bạn cần kiên nhẫn và giúp bé giảm cảm giác say bằng cách:
- Nếu đi tàu xe, bạn nên chú ý đến những dấu hiệu đầu tiên của say xe. Trẻ em thường bắt đầu toát mồ hôi lạnh và không muốn ăn trước khi bị nôn. Nếu bạn phát hiện ra những dấu hiệu này, hãy cố gắng dừng xe nếu có thể.
- Để bé nghỉ ngơi, bạn có thể đỗ xe vào lề đường. Sau đó, đặt bé nằm xuống và đắp một miếng vải mát lên trán. Sau khoảng 15 phút, các triệu chứng của bé sẽ giảm dần.
- Hãy để trẻ nhìn về phía trước ở một điểm ở đường chân trời khi ngồi trong xe. Điều này sẽ giúp trẻ nhận được thông tin đầu vào trực quan về việc di chuyển. Một đối tượng ở xa sẽ giúp cung cấp thông tin này. Nhờ vậy, trẻ sẽ không bị nhận những thông điệp hỗn độn gửi đến não, và tránh được tình trạng say tàu xe.
- Để không khí trong xe thật mát mẻ, bạn có thể bật quạt hoặc điều hòa để thổi nhẹ vào bé. Hoặc mở cửa sổ để lấy gió cũng được. Nếu đang trên thuyền, hãy đưa bé ra boong thuyền để thở không khí trong lành.
- Để có một chuyến đi thú vị hơn trong chiếc xe to, có hai hàng ghế sau, hãy để trẻ ngồi ở giữa thay vì hàng cuối cùng. Đồng thời, để đảm bảo an toàn cho trẻ, không bao giờ để trẻ ngồi ở phía trước. Nếu đi tàu hỏa hoặc thuyền, hãy chọn toa hoặc boong phía trước, hướng về giữa. Trên máy bay, hãy cho trẻ ngồi ở hàng ghế phía trước. Điều quan trọng là giúp trẻ có thể nhìn ra cửa sổ bất cứ khi nào có thể.
- Hãy thử hát hoặc trò chuyện với bé để tránh đánh lạc hướng trẻ khi say tàu xe. Nhưng đừng để trẻ nhìn sách hoặc chơi đồ chơi, vì những thứ này có thể làm trẻ mất phương hướng hơn.
- Cung cấp cho con bạn và bạn một bữa ăn nhẹ trước khi lên tàu xe. Vì sao? Vì đói có thể làm bạn cảm thấy buồn nôn khó chịu hơn.
Hãy để ý xem ăn một ít đồ ăn nhẹ có giúp hay cản trở chuyến đi của trẻ. Điều này vẫn đang gây tranh cãi, tuy nhiên bạn sẽ biết cách chuẩn bị cho các chuyến đi tiếp theo sau khi đã quan sát.
- Hãy sắp xếp lịch trình cho chuyến đi vào giờ trưa, vì khi đó bé sẽ không bị say xe nếu bé ngủ khi di chuyển. Hoặc nếu bé mệt mỏi, bạn có thể khuyến khích bé nghỉ ngơi.
- Cố gắng giữ con bạn bình tĩnh nhất có thể, giữ đầu bất động nếu có thể để trẻ hoạt động ở mức tối thiểu.
- Thử xem, bạn có thể dùng một cái vòng tay chống say xe, nó có thể giúp giảm cơn buồn nôn bằng cách kích thích các điểm huyệt trên cổ tay. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng khoa học chứng minh tính hiệu quả của vòng tay này. Nhưng nếu bạn nói với con bạn rằng đây là chiếc vòng tay đặc biệt để giúp con không bị say xe, có thể nó sẽ giúp được.
Hãy cho trẻ uống nước nếu con bạn vẫn bị nôn sau khi đã thử hết các biện pháp trên. Điều này giúp tránh tình trạng mất nước do nôn gây ra.
Giúp trẻ chống say tàu xe bằng các biện pháp tự nhiên.
Có một vài cách tự nhiên đơn giản mà trẻ có thể áp dụng để chống say tàu xe, bao gồm:
Sử dụng gừng tươi có thể giúp chống buồn nôn, theo một số bằng chứng khoa học. Thực tế cho thấy, từ xưa đến nay, gừng đã được dùng như một loại thuốc dân gian để chống buồn nôn.
Có người cho rằng ăn bạc hà có tác dụng làm dịu cơ thể, và mùi thơm của nó cũng giúp giảm cảm giác khó chịu của trẻ.
Có người cho rằng bấm huyệt và châm cứu có thể giúp giảm cảm giác buồn nôn bằng cách kích thích một điểm ở dưới cổ tay.
Để tránh say tàu xe, trẻ em có thể sử dụng một số loại thuốc. Các loại thuốc này sẽ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn khi đi xe.
Các bé trên 2 tuổi có thể mua thuốc chống buồn nôn mà không cần đơn. Có những loại thuốc dạng viên nhai và dạng lỏng rất tiện lợi. Nhưng trước khi cho con uống thuốc, hãy hỏi ý kiến bác sĩ nhé.
Có một vài loại thuốc có thể dùng để chống say xe như:
- Thuốc Dimenhydrinate là loại thuốc không kê đơn, dùng để giảm các triệu chứng dị ứng và cũng có tác dụng chống say xe. Để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn nên uống liều đầu tiên trước khi đi một giờ. Nếu chuyến đi kéo dài, bạn có thể sử dụng thêm các liều tiếp theo, nhưng cách nhau từ 4 – 6 giờ.
- Miếng dán chống say tàu xe Scopolamine được dán sau tai và có thể dùng trước 4 tiếng khi đi tàu, máy bay hoặc thuyền. Hiệu quả của nó kéo dài trong 3 ngày.
- Phenergan, Marzine, Bonine, và nhiều loại thuốc khác cũng được sử dụng để điều trị các triệu chứng khác nhau.
Thuốc chống say tàu xe có thể gây ra những hiện tượng không mong muốn như: tê liệt, buồn nôn, chóng mặt, khó thở, và đau đầu.
Miệng khô, mắt mờ, táo bón và buồn ngủ hoặc kích thích là những triệu chứng thường gặp.
Chứng say tàu xe làm trẻ khó chịu và mệt mỏi, ảnh hưởng đến chuyến đi. Hãy thử các biện pháp giúp trẻ giảm sự khó chịu, tăng chất lượng chuyến đi.